Γερμανία: Παρένθετη μητρότητα για ζευγάρι ομοφύλων

Ξεκινώντας τη νέα χρονιά, για την οποία σας ευχόμαστε ολόψυχα υγεία και ευκαιρίες για εργασία και δημιουργία, θεωρήσαμε απαραίτητο να αφιερώσουμε κάποια posts σε νομικά δρώμενα του προηγούμενου έτους που μας κίνησαν το ενδιαφέρον, πλην όμως τα αφήσαμε ασχολίαστα. Για αρχή, μια σύντομη αναφορά σε απόφαση του γερμανικού ομοσπονδιακού δικαστηρίου (BGH), που μας τράβηξε την προσοχή [XII ZB 463/13].

Ομόφυλο ζευγάρι Γερμανών συνήψε το 2010 συμφωνία με γυναίκα στην Καλιφόρνια των Η.Π.Α., να υποβληθεί η τελευταία σε τεχνητή γονιμοποίηση με σπέρμα ενός εκ των ανδρών. Η γυναίκα θα κυοφορούσε το έμβρυο και θα έφερνε στον κόσμο τέκνο για λογαριασμό του ζεύγους. Με απόφαση ανώτατου δικαστηρίου της Καλιφόρνια οι άνδρες αναγνωρίστηκαν στη συνέχεια γονείς του τέκνου αυτού, ενώ στην κυοφορούσα γυναίκα δεν αποδόθηκε κανένας βαθμός συγγένειας. Μεταβαίνοντας στη Γερμανία, οι άνδρες θέλησαν να καταχωρίσουν την εν λόγω δικαστική απόφαση στο αρμόδιο ληξιαρχείο και να εγγραφούν στα μητρώα ως γονείς του παιδιού. Η αίτησή τους απορρίφθηκε και οι ενδιαφερόμενοι προσέφυγαν στο BGH.

παρένθετη μητρότητα 1

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι το γερμανικό δίκαιο, σε αντίθεση με το ελληνικό, δεν επιτρέπει την παρένθετη μητρότητα. Επομένως, η γερμανική έννομη τάξη κανονικά θα απέδιδε την πατρότητα του εν λόγω τέκνου στο δότη του σπέρματος και θα αναγνώριζε ως μητέρα αυτού τη γυναίκα που το κυοφόρησε, προσφέροντας μάλιστα η ίδια ωάριο προς γονιμοποίηση. Την ίδια λύση προκρίνει και η ρύθμιση του θέματος από τον Έλληνα νομοθέτη.

Ναι μεν στη χώρα μας προβλέπεται ο θεσμός της παρένθετης μητρότητας, ήτοι η κυοφορία από γυναίκα ξένου γονιμοποιημένου ωαρίου, η οποία επιτρέπεται μετά από έγγραφη συμφωνία των εμπλεκομένων, χωρίς παροχή ανταλλαγμάτων, και εφόσον η ενδιαφερόμενη να αποκτήσει τέκνο γυναίκα έχει σχετική δικαστική άδεια. Στο βαθμό που οι προϋποθέσεις αυτές πληρούνται, ως μητέρα του τέκνου τεκμαίρεται η αιτούμενη τη δικαστική άδεια, ήτοι η γυναίκα που παρείχε το ωάριο προς εμφύτευση στην παρένθετη. Αυτά προκύπτουν από τις διατάξεις 1458 και 1464 ΑΚ σε συνδυασμό με το άρθρο 13 του Ν. 3305/05. Όμως, εν προκειμένω, δεν συντρέχει περίπτωση υποβοηθούμενης αναπαραγωγής κατά την έννοια των ως άνω διατάξεων. Γυναίκα που προσφέρει το ωάριό της προς γονιμοποίηση και κυοφορούσα το γονιμοποιημένο ωάριο γυναίκα είναι το ίδιο πρόσωπο, το οποίο απλώς αποποιείται κάθε είδους συγγενικό δεσμό με το τέκνο και την άσκηση της επιμέλειας ως προς το πρόσωπο και την περιουσία του, παραχωρώντας τρόπον τινά τις εξουσίες αυτές στο σύντροφο του πατέρα του τέκνου – δότη του σπέρματος. Τα αποτελέσματα αυτά στη χώρα μας θα μπορούσαν να επέλθουν μόνο μέσω του θεσμού της υιοθεσίας, με επιφύλαξη ως προς την κρίση των ελληνικών δικαστηρίων, δεδομένων των ιδιαιτεροτήτων της υπό κρίση περίπτωσης, για το αν η υιοθεσία θα «συνέφερε» τον υιοθετούμενο ή όχι.

Σε κάθε περίπτωση το BGH, υποκείμενο στην αρχή της αμοιβαίας αναγνώρισης των δικαστικών αποφάσεων, κλήθηκε να κρίνει αν η αλλοδαπή απόφαση που αναγνώρισε τους εν λόγω gay συντρόφους ως γονείς του τέκνου, το οποίο κατά τα παραπάνω γεννήθηκε με διαδικασία ομοιάζουσα στην παρένθετη μητρότητα, προσβάλλει τη δημόσια τάξη και τα χρηστά ήθη (ordre public) στη Γερμανία. Το δικαστήριο απεφάνθη πως όχι.

παρένθετη μητρότητα

Ναι μεν ο θεσμός της παρένθετης μητρότητας δεν αναγνωρίζεται στη γερμανική έννομη τάξη, για λόγους προληπτικούς, ήτοι για να μην εκδηλωθούν απόπειρες εξαγοράς και εμπορευματοποίησης της μητρότητας, καθώς και από σεβασμό προς το δεσμό που αναπτύσσεται μεταξύ της κυοφορούσας γυναίκας και του εμβρύου. Όμως, ειδικά εν προκειμένω, η άρνηση αναγνώρισης της αλλοδαπής απόφασης θα προκαλούσε μια σύγχυση σε σχέση με τις συγγενικές σχέσεις του τέκνου, το οποίο στη Γερμανία θα θεωρούταν κατιόν μιας γυναίκας, που κατά το δίκαιο της χώρας της δεν έχει κανένα συγγενικό θεσμό με αυτό και κυρίως ούτε διεκδικεί τέτοιον. Μια τέτοια κατάσταση προσβάλλει την ανθρώπινη αξιοπρέπεια.

Δεν πιστεύουμε ότι στην Ελλάδα η δικαστική κρίση θα μπορούσε να έχει ανάλογο περιεχόμενο, παρότι ο Έλληνας νομοθέτης έχει κατοχυρώσει το δικαίωμα στην παρένθετη μητρότητα, επιδεικνύοντας έτσι προοδευτικότητα σε σχέση με τον Γερμανό ομόλογό του, η οποία κατά τα άλλα πρέπει να επικροτηθεί.

 

 

Πριν φύγετε

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται.