Η διαφημιστική καμπάνια της Sprite #Brutally Refreshing ως διαφήμιση σοκ

Έντονες αντιδράσεις έχει προκαλέσει διαφήμιση γνωστού αναψυκτικού, που προβλήθηκε στην Ιρλανδία και απαγορεύτηκε από την εθνική υπηρεσία εποπτείας των διαφημίσεων ως σεξιστική. Το αναψυκτικό προβαλλόταν στα μίντια συνοδευόμενο από το hashtag #brutally_refreshing, δηλ. κτηνωδώς δροσιστικό, και τη συνοδεία φράσεων του τύπου “She’s seen more ceilings…than Michaelangelo,” “You’re not popular, you’re easy,”, που στα ελληνικά αποδίδονται ως “έχει δει περισσότερα ταβάνια…από τον Μικελάντζελο”, “δεν είσαι δημοφιλής, είσαι εύκολη”, αντίστοιχα. Τα σεξουαλικά υπονοούμενα των μηνυμάτων αυτών είναι προφανέστατα, με αποτέλεσμα η διαφήμιση να κατηγορηθεί ως προσβλητική και υποτιμητική για το γυναικείο φύλο και τελικά να απαγορευτεί η διάδοσή της.

Τέτοιες διαφημιστικές μέθοδοι συγκαταλέγονται στην έννοια της “διαφήμισης σοκ”, που αποτελεί υποπερίπτωση της συναισθηματικά φορτισμένης διαφήμισης. Με τέτοιου τύπου διαφημίσεις οι εμπορευόμενοι επιχειρούν να προκαλέσουν θετικά ή αρνητικά συναισθήματα στο κοινό, ώστε τελικά να συζητηθούν και να έρθουν στην επικαιρότητα. Η αντιμετώπιση τέτοιων διαφημιστικών μεθόδων στην ΕΕ έχει γίνει περίπλοκη μετά την έκδοση της Οδηγίας 2005/29. Η τελευταία φιλελευθεροποιεί το δίκαιο του αθέμιτου ανταγωνισμού και ουσιαστικά επιτρέπει ως θεμιτή κάθε εμπορική πρακτική των εμπορευομένων, παρεκτός εάν αυτή εμπίπτει σε απαγορευμένη ρητά περίπτωση της μαύρης λίστας της ή αν αποδεικνύεται ότι in conreto δύναται να στρεβλώσει την οικονομική συμπεριφορά του μέσου καταναλωτή. Διαφημίσεις που προσκρούουν στην “καλαισθησία και ευπρέπεια” μιας έννομης τάξης, μπορούν κατ’ εξαίρεση να απαγορεύονται με ειδική διάταξη νόμου.

Αναφορικά με την διαφήμιση σοκ κατά την παραπάνω έννοια θα πρέπει να παρατηρηθεί, ότι αφενός δεν αναφέρεται στη μαύρη λίστα της Οδηγίας 2005/29, αφετέρου δεν φαίνεται να μπορεί να στρεβλώσει την οικονομική συμπεριφορά του μέσου καταναλωτή. Ο μέσος καταναλωτής δηλ., όπως αποδεικνύεται και από την πολεμική που εισέπραξε η παραπάνω καμπάνια, μάλλον απωθείται, παρά παρασύρεται σε αγοραστικές επιλογές από τέτοιες διαφημίσεις. Σε χώρες, λοιπόν, όπου διαφημίσεις που προσβάλλουν την ανθρώπινη αξιοπρέπεια δεν απαγορεύονται ειδικά με διάταξη νόμου, η διαφημιστική καμπάνια #brutally_refreshing θα μπορούσε να κυκλοφορήσει καταρχήν νόμιμα. Ενώσεις καταναλωτών και επαγγελματικά σωματεία, όπως και μεμονωμένοι καταναλωτές και ανταγωνιστές του διαφημιζόμενου δεν θα μπορούσαν να την προσβάλουν ως αθέμιτη. Αναλόγως των ειδικότερων διατάξεων κάθε έννομης τάξης, η διαφήμιση θα μπορούσε να “κατέβει”, επειδή προσβάλλει την ανθρώπινη αξιοπρέπεια, μόνο μετά από ασφαλιστικά μέτρα ή/και αγωγή με αίτημα την άρση και παράλειψη της προσβολής και αποκατάστασης της ηθικής βλάβης στο πρόσωπο συγκεκριμένου αποδέκτη της. Η απόδειξη τέτοιας βλάβης στο πρόσωπο π.χ. κάθε γυναίκας που προσέλαβε την διαφήμιση, θεωρείται μάλλον δύσκολη.

Τα παραπάνω είναι κρίσιμα και για τη χώρα μας, όπου με εξαίρεση την τηλεοπτική διαφήμιση, ρητές απαγορεύσεις διαφημίσεων που προσβάλλουν τα ανθρώπινα δικαιώματα δεν προβλέπονται. Το ζήτημα θα έπρεπε επομένως να απασχολήσει τον Έλληνα νομοθέτη.

Ελένη Τζούλια (Justina)

Θυμηθείτε κι αυτά
prev next

Πριν φύγετε

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται.