Ο θεσμός του Συμβούλου Ακεραιότητας στη δημόσια διοίκηση
Ο Σύμβουλος Ακεραιότητας αποτελεί μηχανισμό εσωτερικού ελέγχου του Δημόσιου τομέα, που θεσπίστηκε τον Απρίλιο του 2021, με τον Ν. 4795/2021, άρθρα 23-30. Παρότι ακολουθεί παγιωμένα διεθνή πρότυπα, η ρύθμιση αυτή στη χώρα μας αποτέλεσε καινοτομία.
Σύμφωνα με την παρ. 1 άρθρου 23 Ν. 4795/2021, Αυτοτελές Γραφείο Συμβούλου Ακεραιότητας συνίσταται σε κάθε υπουργείο και υπάγεται ως οργανική μονάδα στον Υπουργό. Εξαιρούνται τα Υπουργεία Εξωτερικών, Προστασίας του Πολίτη και Εθνικής Άμυνας, στα οποία όπως και στους λοιπούς φορείς της Γενικής Κυβέρνησης η σύσταση Γραφείου Συμβούλου Ακεραιότητας είναι προαιρετική. Επικεφαλής στο Αυτοτελές Γραφείο είναι ο ίδιος ο Σύμβουλος Ακεραιότητας, ενώ είναι δυνατή και η στελέχωσή του από λοιπό προσωπικό του φορέα.
Η επιλογή των Συμβούλων γίνεται μέσα από ένα γενικό Μητρώο που τηρείται στην Γενική Γραμματεία Ανθρώπινου Δυναμικού Δημόσιου Τομέα του Υπουργείου Εσωτερικών και είναι προσβάσιμο διαδικτυακά από την ιστοσελίδα του. Στο μητρώο αυτό εγγράφονται με αίτηση μόνιμοι ή με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου (Ι.Δ.Α.Χ.) πολιτικοί διοικητικοί υπάλληλοι, κατηγορίας ΠΕ ή ΤΕ ή ειδικό επιστημονικό προσωπικό, οι οποίοι ανήκουν οργανικά σε Υπουργεία ή σε αυτοτελείς Υπηρεσίες ή σε Ανεξάρτητες Αρχές ή Αποκεντρωμένες Διοικήσεις ή νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου ή Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης α΄ και β΄ βαθμού, έχουν τον Α΄ βαθμό και τριετή κατ’ ελάχιστο πραγματική δημόσια υπηρεσία, και διαθέτουν Πιστοποιητικό Επάρκειας Συμβούλου Ακεραιότητας. Το τελευταίο χορηγείται από το Εθνικό Κέντρο Δημόσιας Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης (ΕΚΔΔΑ) σε συνεργασία με τη Γενική Γραμματεία Ανθρώπινου Δυναμικού Δημόσιου Τομέα του Υπουργείου Εσωτερικών και την Εθνική Αρχή Διαφάνειας, κατόπιν παρακολούθησης ειδικού επιμορφωτικού προγράμματος.
Σύμφωνα με το άρθρο 24 Ν. 4795/2021, ο ρόλος του Συμβούλου είναι υποστηρικτικός, ενημερωτικός και συμβουλευτικός για τους υπαλλήλους που έρχονται αντιμέτωποι με κρούσματα διαφθοράς, κατάχρησης εξουσίας, αντικοινωνικής συμπεριφοράς, σεξουαλικής παρενόχλησης, αλλά και κάθε άλλης μορφής παραβίασης ακεραιότητας είτε από συναδέλφους, είτε από προϊσταμένους. Ο Σύμβουλος Ακεραιότητας παρέχει εξατομικευμένη συμβουλευτική βοήθεια στα θύματα, παραλαμβάνει σχετικές αναφορές και διαμεσολαβεί προκειμένου να διερευνηθούν αυτές αρμοδίως, ενώ παρακολουθεί και την πορεία τους, ενημερώνοντας τον ενδιαφερόμενο υπάλληλο. Ως συμβουλευτικός φορέας στα θέματα της αρμοδιότητάς του, ο Σύμβουλος παρέχει ενημέρωση στους υπαλλήλους καταρχήν ως προς τον ρόλο και τις αρμοδιότητές του, αλλά και γενικότερα για θέματα δεοντολογίας και ακεραιότητας οργανώνοντας αντίστοιχες εκπαιδευτικές πρωτοβουλίες. Τέλος, ο Σύμβουλος συνεργάζεται με τη Διεύθυνση διοικητικής υποστήριξης και ανθρώπινου δυναμικού της Υπηρεσίας του, για την ανάπτυξη και εφαρμογή εσωτερικών πολιτικών και προτύπων ακεραιότητας.
Διαβάστε εδώ μια μελέτη του ΟΟΣΑ για τη Δημόσια ακεραιότητα, που εξειδικεύει περισσότερο τις αρμοδιότητες και ευθύνες ενός ελεγκτικού οργάνου όπως το παραπάνω.
