Η εξουσιοδότηση του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ για χρήση βίας κατά του ISIS

Του Δημήτρη Τουτουντζόγλου, Δικηγόρου Δράμας

Απόφαση του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ 2249 (2015)

Ισλαμικό Κράτος

Το Ισλαμικό Κράτος αρχικά γνωστό ως Ισλαμικό Κράτος του Ιράκ και του Λεβάντε (αναφέρεται επίσης «Συρίας») είναι μία ενεργή τζιχαντιστική τρομοκρατική οργάνωση του Ιράκ και της Συρίας. Στις 29 Ιουνίου 2014 ανακήρυξε μονομερώς την ίδρυση χαλιφάτου, σε μια έκταση που περιέχει περιοχές της Συρίας και του Ιράκ, ορίζοντας στην θέση του «χαλίφη» και «ηγέτη των απανταχού μουσουλμάνων» τον επικεφαλής της, Αμπού Μπακρ αλ-Μπαγκντάντι (γνωστό έκτοτε ως «Χαλίφης Ιμπραήμ») Στους στόχους της οργάνωσης είναι η περαιτέρω εξάπλωση του «χαλιφάτου» μελλοντικά σε περιοχές στον Λίβανο, όπου έχει πραγματοποιήσει στο παρελθόν τρομοκρατική επίθεση την Ιορδανία, το Ισραήλ, την Παλαιστίνη, το Κουβέιτ, την Τουρκία και την Κύπρο.
Να αναφερθεί πως τα Ηνωμένα Έθνη συγκρότησαν την Επιτροπή Έρευνας για τα εγκλήματα του Ισλαμικού Κράτους και διαπίστωσαν πως διαπράττει εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας. Στην πρώτη έκθεσή της για την τζιχαντιστική οργάνωση που δόθηκε στη δημοσιότητα, η Επιτροπή καταγράφει μια μακρά σειρά εγκλημάτων που βασίζονται στις πληροφορίες που έδωσαν 300 θύματα και αυτόπτες μάρτυρες, άνδρες, γυναίκες και παιδιά που διέφυγαν ή ζουν ακόμη στη βορειοανατολική Συρία. Μεταξύ άλλων γίνεται λόγος για μαζικές σφαγές σε βάρος θρησκευτικών και εθνικών μειονοτήτων, αποκεφαλισμούς, σεξουαλική δουλειά και αναγκαστικές εγκυμοσύνες. Οι ειδικοί που μετέχουν στην επιτροπή ζητούν από τη διεθνή κοινότητα να εξασφαλίσει ότι οι διοικητές του ΙΚ(Ισλαμικού Κράτους) που είναι ένοχοι για εγκλήματα πολέμου θα προσεχθούν στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο. Με τις μαζικές εκτελέσεις των αιχμαλώτων μαχητών και πολιτών έπειτα από επιθέσεις , τα μέλη του ΙΚ (Ισλαμικού Κράτους) διέπραξαν στυγερές παραβιάσεις του διεθνούς δικαίου και το έγκλημα πολέμου της μαζικής δολοφονίας.
Το Συμβούλιο Ασφαλείας του Οργανισμού των Ηνωμένων Εθνών κάλεσε όλα τα Κράτη μέλη του Οργανισμού, που έχουν την ικανότητα, να συμμετάσχουν στον πόλεμο ενάντια στους τζιχαντιστές του ΙΚ (Ισλαμικού Κράτους) στη Συρία και το Ιράκ και να διπλασιάσουν τις προσπάθειές τους για να αποτρέψουν άλλες επιθέσεις της οργάνωσης. Τα Κράτη μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ υιοθέτησαν ομόφωνα το ψήφισμα που υπέβαλε η Γαλλία με το οποίο καλεί να ληφθούν «όλα τα αναγκαία μέτρα» για να αντιμετωπιστεί το Ισλαμικό Κράτος. Το «Ισλαμικό Κράτος αποτελεί μια παγκόσμια και πρωτόγνωρη απειλή για την διεθνή ειρήνη και ασφάλεια» υπογραμμίζεται στο υπ’ αριθμ. 2249 (20/11/15) ψήφισμα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ. Παράλληλα καλούνται «όλα τα Κράτη μέλη του ΟΗΕ, που έχουν την ικανότητα, να λάβουν όλα τα απαραίτητα μέτρα στα εδάφη που βρίσκονται υπό τον έλεγχο του ΙΚ(Ισλαμικού Κράτους) στη Συρία και το Ιράκ». Επιπρόσθετα ζητείται από τα κράτη να εντείνουν τις προσπάθειες τους για να περιορίσουν το ρεύμα των ξένων που επιδιώκουν να πολεμήσουν με την οργάνωση στο Ιράκ και τη Συρία, να αποτρέψουν και να εμποδίσουν την χρηματοδότηση της τρομοκρατίας.
Συνάμα να αναφέρουμε πως υιοθετήθηκε ομόφωνα το ψήφισμα για να «κοπεί» η χρηματοδότηση του Ισλαμικού Κράτους. Το εν λόγω ψήφισμα, μεταξύ άλλων, προβλέπει την επιβολή αυστηρών κυρώσεων όπως πάγωμα περιουσιακών στοιχείων και απαγόρευση εισόδου σε οποιοδήποτε φυσικό ή νομικό πρόσωπο που υποστηρίζει τους τζιχαντιστές. Στη συνεδρίαση αυτή (του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ) έλαβαν μέρος για πρώτη φορά οι υπουργοί Οικονομικών των 15 Κρατών μελών. Βάση της απόφασης αυτής του Συμβουλίου Ασφαλείας είναι παλαιότερο ψήφισμα που υιοθετήθηκε το 1999 και είχε ως στόχο να καταστρέψει οικονομικά την αλ-Κάιντα αν και είναι κοινώς αποδεκτό πως το Ισλαμικό Κράτος διαθέτει ένα σαφώς πιο πολύπλοκο δίκτυο άντλησης πόρων σε σχέση με οποιαδήποτε άλλη τρομοκρατική οργάνωση
Όσον αφορά για το ψήφισμα 2249 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ να υπογραμμίσουμε πως δεν προβλέπεται η λήξη της εξουσιοδότησης , της στρατιωτικής επιχείρησης. Η Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών συνέστησε στο Συμβούλιο Ασφαλείας να προσδιορίζει στις αποφάσεις του τη χρονική περίοδο ισχύος των κυρώσεων. Είναι προφανές ότι εάν δεν αναφέρει τίποτε ως προς τη χρονική τους διάρκεια, οι κυρώσεις δεν αίρονται αυτόματα, έστω και αν αντικειμενικά ή κατά την άποψη ορισμένων μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας έχει επιτευχθεί ο στόχος στον οποίο απέβλεπαν. Η αναστολή ή η άρση των κυρώσεων προϋποθέτει σε αυτή την περίπτωση νέα απόφαση του Συμβουλίου Ασφαλείας με τον κίνδυνο ,το σχέδιο της απόφασης, να προσκρούσει σε βέτο μονίμου μέλους του Συμβουλίου Ασφαλείας με συνέπεια οι κυρώσεις να παραμένουν σε ισχύ. Από την στιγμή λοιπόν που δεν αναγράφεται ρητά η χρονική διάρκεια / λήξη της εξουσιοδότησης για χρήση βίας αυτή θα περιέλθει μόλις επιτευχθεί ο στόχος της στρατιωτικής αποστολής. Είναι στη διακριτική ευχέρεια των επεμβαινουσών δυνάμεων να καθορίσουν πότε έχει επιτευχθεί ο στόχος της αποστολής, της έκτασης της οποίας στην συγκεκριμένη περίπτωση είναι ευρεία.
Η έκταση της στρατιωτικής αποστολής του ψηφίσματος 2249 του Συμβουλίου Ασφαλείας περιλαμβάνει την πρόληψη και την καταστολή των τρομοκρατικών ενεργειών που διενεργούνται από το Ισλαμικό Κράτος ή και άλλων προσώπων και ομάδων που συνδέονται με αυτές τις τρομοκρατικές οργανώσεις (αλ-Κάιντα) σε περιοχές που βρίσκονται υπό τον έλεγχο του Ισλαμικού Κράτους(Ιράκ και Συρία). Όπως δήλωσε ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ ο κ. Μπαν Κι Μουν, η τζιχαντιστική οργάνωση Ισλαμικό Κράτος και άλλες εξτρεμιστικές οργανώσεις «εξαπλώνονται σαν ένας καρκίνος» παντού σε ολόκληρο τον κόσμο. Σε περίπτωση λοιπόν που το Ισλαμικό Κράτος βρει καταφύγιο ή διευρύνει την επιρροή του σε άλλες γειτονικές χώρες , αυτό σημαίνει απλούστατα, πως μία επέμβαση στο έδαφος των άλλων Κρατών(εν προκειμένω εκτός Ιράκ – Συρίας) θα είναι σύμφωνη και νόμιμη στηριζόμενη στο ψήφισμα 2249 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ; Αν αναδειχθούν άλλες εξτρεμιστικές-τρομοκρατικές οργανώσεις, σε περιοχές εκτός Ιράκ και Συρίας, που συμβάλλουν και συνδράμουν στην εδραίωση του Ισλαμικού Κράτους θα δικαιολογείται με το ψήφισμα 2249 του Συμβουλίου Ασφαλείας μια επέμβαση στο έδαφος τους(σε έδαφος εκτός Ιράκ και Συρίας);
Στο σημείο αυτό οφείλουμε να διευκρινίσουμε αν το Ισλαμικό Κράτος μπορεί να θεωρηθεί κατά το διεθνές δίκαιο «κράτος». Το Συμβούλιο Ασφαλείας στο ψήφισμα 2170 αναφέρεται στο «Islamic State» παραπέμποντας ευθέως σε «κράτος». Όμως αυτός ο χαρακτηρισμός σίγουρα δεν πρέπει να ληφθεί υπόψη αξιωματικά ακόμη και αν προέρχεται από ένα σώμα όπως το Συμβούλιο Ασφαλείας. Για να εξετάσουμε εάν το ISIS είναι όντως Κράτος, θα πρέπει να εφαρμόσουμε τα κριτήρια που απαριθμούνται στην συνθήκη του Μοντεβιδέου , την κωδικοποιητική για την θεωρία της κρατικής υπόστασης συνθήκη. Σύμφωνα με αυτήν, για να θεωρηθεί μία οντότητα ως «κράτος», θα πρέπει να πληροί τέσσερα κριτήρια, δηλαδή: α) μόνιμο πληθυσμό β) ορισμένη επικράτεια γ) οργανωμένη εξουσία και δ) γενικότερα μία ικανότητα να αναπτύσσει διεθνείς σχέσεις με τα άλλα κράτη. Όπως εύκολα κατανοεί κανείς , με μία σύντομη ανασκόπηση των κριτηρίων, το ISIS δεν μπορεί να θεωρηθεί κράτος κατά τις επιταγές του εθιμικού διεθνούς δικαίου που αποκρυσταλλώνει την συνθήκη του Μοντεβιδέου. Ως προς την καθορισμένη επικράτεια είναι ξεκάθαρο ότι αυτό εκλείπει. Το ISIS βέβαια όπως προείπαμε ελέγχει τμήματα εδαφών σε επιμέρους κράτη ωστόσο τα εδάφη αυτά δεν του ανήκουν. Απλά τελούνται υπό κατοχή(occupation). Δεν είναι υπό την κυριαρχία του , αλλά το ISIS ασκεί επί αυτών έλεγχο, χωρίς την συγκατάθεση του κυρίαρχου κράτους. Εύλογα λοιπόν προκύπτει το ανωτέρω ερώτημα (αν το Ισλαμικό Κράτος διευρύνει την επιρροή του σε έδαφος άλλου κράτους) αν μπορεί να θεωρηθεί σύμφωνη με την εξουσιοδότηση του Συμβουλίου Ασφαλείας η επέμβαση των πολυεθνικών δυνάμεων στο νέο έδαφος επιρροής του.
Είναι σαφές ότι ο ακριβής προσδιορισμός του περιεχομένου της εντολής και του σκοπού των κατά εξουσιοδότηση επιχειρήσεων αποτελεί το κατ’ εξοχήν στοιχείο εξουσίας που ασκεί το Συμβούλιο Ασφαλείας στις επιχειρήσεις αυτές, δεδομένου ότι οριοθετεί το πλαίσιο μέσα στο οποίο καλούνται να δράσουν οι πολυεθνικές δυνάμεις.

Θυμηθείτε κι αυτά
prev next

Πριν φύγετε

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται.