Ελευθερία στο διαδίκτυο
Συνεχίζοντας την ανασκόπηση του έτους που μόλις τέλειωσε, θα θέλαμε να μοιραστούμε μαζί σας μια μελέτη για την ελευθερία στο διαδίκτυο, που δημοσιεύτηκε πρόσφατα και εξετάζει το εν λόγω ζήτημα σε 65 χώρες κατά τη χρονική περίοδο από Μάιο 2013 μέχρι Μάιο 2014. Η μελέτη, που αναδεικνύεται ιδιαίτερα επίκαιρη ειδικά μετά την τρομοκρατική επίθεση στη γαλλική σατιρική εφημερίδα “Charlie Hebdo” την 7/1/2015, φέρει τον τίτλο “Freedom on the Net 2014” και συντάχθηκε από την αμερικανική ομάδα προβληματισμού “Freedom House” υπό την αιγίδα των Υπουργείων Εξωτερικών των Η.Π.Α. και της Ολλανδίας, καθώς και των εταιριών Google και Yahoo.
Σύμφωνα με την εν λόγω μελέτη, η ελευθερία στο διαδίκτυο εμφανίζει σε παγκόσμια κλίμακα πτωτική πορεία τα τελευταία χρόνια, η οποία συνεχίστηκε και επιτάθηκε ειδικά το 2014. Ενδεικτικά, 41 χώρες μεθόδευσαν και νομιμοποίησαν την επιτήρηση του διαδικτύου κατά την κρίσιμη περίοδο, ενώ καταγράφηκαν πολλά περιστατικά διώξεων για αναρτήσεις στον παγκόσμιο ιστό και άσκησης πολιτικής πίεσης και λογοκρισίας στην ηλεκτρονική δημοσιογραφία. Επίσης, σημειώθηκε έξαρση επιθέσεων με κακόβουλο λογισμικό σε ιστοσελίδες οργανώσεων προστασίας ανθρωπίνων δικαιωμάτων και άλλων Μ.Κ.Ο.
Μεταξύ των χωρών που επιδεικνύουν προκλητικά έλλειψη ανοχής προς το διαδίκτυο συγκαταλέγεται η Ρωσία, η οποία π.χ. μέσα στο 2014 θέσπισε νομοθεσία που επιτρέπει στις Εισαγγελικές της Αρχές να μπλοκάρουν ιστοσελίδες «εξτρεμιστών», χωρίς προηγούμενη δικαστική απόφαση. Στη χώρα, περαιτέρω, προωθείται η δημιουργία μιας ηλεκτρονικής εγκυκλοπαίδειας με δημογραφικά και οικονομικά στοιχεία, καθώς και πληροφορίες για το οικείο σύστημα διακυβέρνησης, που υποτίθεται ότι θα αποτελέσει μια εναλλακτική προς τη Wikipedia, εξασφαλίζοντας εκτενέστερη και εγκυρότερη πληροφόρηση ειδικά σε σχέση με το Ρωσικό κράτος. Για μια απόπειρα ουσιαστικά να χειραγωγηθεί η ενημέρωση και να ασκηθεί προπαγάνδα κάνει λόγο αυτό το άρθρο της Washington Post.
Ανάλογη πολιτική με τη Ρωσία φαίνεται να ακολουθούν κράτη, όπως το Καζακστάν, το Βιετνάμ και η Νιγηρία. Άλλωστε, μόλις στα τέλη του 2014, καταδικάστηκε από στρατιωτικό δικαστήριο στην Τυνησία σε τριετή φυλάκιση ένας μπλόγκερ, για δυσφήμιση του στρατού και προσβολή των στρατιωτικών αρχών μέσω αναρτήσεων στο facebook. Η δίκη διεξήχθη ερήμην του κατηγορουμένου. Αναλυτικές πληροφορίες και σχόλια εδώ. Από την πλέον πρόσφατη επικαιρότητα, τέλος, να υπογραμμίσουμε ότι μόλις χθες, 14-1-2015, τουρκικό δικαστήριο απαγόρευσε την πρόσβαση από την Τουρκία σε ιστοσελίδες, όπου έχει αναρτηθεί το εξώφυλλο του τελευταίου τεύχους της Charlie Hebdo. Το εξώφυλλο αυτό περιέχει μια καρικατούρα του Μωάμεθ και θεωρήθηκε ότι μπορεί να προσβάλλει τη δημόσια τάξη στην εν λόγω χώρα.
Στη χώρα μας κρούσματα τέτοιου είδους λογοκρισίας εμφανίζονται εντελώς περιστασιακά, τουλάχιστον μέχρι στιγμής. Δεν μπορούμε, όμως, να μην αναφερθούμε στην υπόθεση του «Γέροντα Παστίτσιου», μιας σατιρικής σελίδας στο facebook, που στις αρχές του 2014 οδήγησε στην καταδίκη του εμπνευστή και διαχειριστή της σε 10 μήνες φυλάκιση για βλασφημία.
Φρονούμε ότι η πολυφωνία και η ελευθερία της έκφρασης και του λόγου που μπορεί να εξασφαλίσει το διαδίκτυο είναι ευκαιρία για τη γενιά μας. Το ότι ο παγκόσμιος ιστός κρύβει κινδύνους είναι δεδομένο, η διαχείρισή τους όμως είναι καταρχήν προσωπική υπόθεση και πάνω απ’ όλα θέμα παιδείας.