Άσυλο: Υποχρέωση αυτοπρόσωπης παράστασης ενώπιον της αρχής προφυγών
Ο FO, υπήκοος τρίτης χώρας, υπέβαλε στις 28 Φεβρουαρίου 2019 αίτηση διεθνούς προστασίας στην Ελλάδα, επικαλούμενος κίνδυνο για τη ζωή του στη χώρα καταγωγής του. Παρότι δήλωσε ότι είχε υπάρξει θύμα σοβαρής σωματικής βίας και προσκόμισε σχετικό έγγραφο απόφασης θανάτωσής του από τοπική φυλή, η αίτησή του απορρίφθηκε στις 18 Μαΐου 2020 από το Περιφερειακό Γραφείο Ασύλου Θεσσαλονίκης, με την αιτιολογία ότι οι ισχυρισμοί του κρίθηκαν αναξιόπιστοι και το έγγραφο μη επαληθεύσιμο.
Ο FO υπέβαλε ενδικοφανή προσφυγή κατά της απορριπτικής απόφασης στις 27 Αυγούστου 2021. Ενημερώθηκε ότι η προσφυγή του θα εξεταζόταν στις 11 Οκτωβρίου 2021, και ότι ήταν υποχρεωμένος να παραστεί αυτοπροσώπως, εκτός αν εμπίπτει σε συγκεκριμένες νομικές εξαιρέσεις. Καθώς δεν παρέστη στην ακρόαση και δεν αποδείχθηκε ότι διέμενε σε δομή φιλοξενίας, ότι του είχε επιβληθεί περιορισμός κυκλοφορίας ή ότι συνέτρεχαν λόγοι ανωτέρας βίας, η Ανεξάρτητη Επιτροπή Προσφυγών, εφαρμόζοντας το άρθρο 97, παρ. 2 του Νόμου 4636/2019, απέρριψε την προσφυγή του ως προδήλως αβάσιμη χωρίς να την εξετάσει επί της ουσίας. Επίσης, σύμφωνα με το άρθρο 22, παρ. 4 του Νόμου 3907/2011, του επιβλήθηκε το μέτρο της επιστροφής χωρίς δυνατότητα οικειοθελούς αναχώρησης.
Σύμφωνα με το ΔΕΕ, απόφαση C‑610/23 της 03.07.2025, η καθιέρωση τεκμηρίου καταχρηστικής άσκησης προσφυγής λόγω μη αυτοπρόσωπης παρουσίας μπορεί να είναι δυσανάλογη, ιδίως όταν οι αιτούντες δεν διαμένουν στην πρωτεύουσα και δεν διαθέτουν τα υλικά μέσα για να μεταβούν στην έδρα της επιτροπής. Δεδομένου ότι δεν προβλέπεται εναλλακτικό μέσο απόδειξης της παρουσίας στην εθνική επικράτεια, και δεν παρέχονται υλικά μέσα που καθιστούν δυνατή την τήρηση της υποχρέωσης φυσικής παρουσίας των αιτούντων κατά τη συζήτηση, η ρύθμιση αυτή ενδέχεται να παραβιάζει το δικαίωμα πραγματικής προσφυγής και πρόσβασης σε δικαστήριο, όπως προστατεύονται από το άρθρο 46 της Οδηγίας 2013/32 και το άρθρο 47 του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ.
