Διαφάνεια ρήτρας κυμαινόμενου επιτοκίου σε καταναλωτική πίστωση
C‑265/22 της 13.7.2023
Φρέσκια απόφαση του ΔΕΕ, ερμηνεύει την Οδηγία 93/13/ΕΟΚ, παρέχοντας όμως κατευθυντήριες στα εθνικά δικαστήρια για την εφαρμογή της δοκιμής μέσου καταναλωτή σε όλο το εύρος του Ν. 2251/1994, δηλ. όσον αφορά την προστασία του καταναλωτή και έναντι αθέμιτων εμπορικών πρακτικών, κ.α.
Η υπόθεση αφορά τις απαιτήσεις διαφάνειας που διέπουν ρήτρες καταναλωτικών πιστώσεων για κυμαινόμενο επιτόκιο. Το Δικαστήριο κάνει δεκτό, ότι οι απαιτήσεις αυτές δεν πληρούνται, αν ο μέσος καταναλωτής οφείλει να αναζητήσει νομική συμβουλή για να τις κατανοήσει. Σημειώνεται βέβαια, ότι η έλλειψη διαφάνειας δεν συνεπάγεται per se καταχρηστικότητα.
Σύμφωνα με το λεκτικό του Δικαστηρίου: Στις περιπτώσεις συμβάσεων δανείου, τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα πρεπει να παρέχουν στους δανειολήπτες επαρκή πληροφόρηση, ώστε αυτοί να είναι σε θέση να λαμβάνουν συνετές και εμπεριστατωμένες αποφάσεις. Συγκεκριμένα, ο δανειολήπτης θα πρέπει να γνωρίζει όλα τα στοιχεία που θα μπορούσαν να επηρεάσουν την έκταση της δεσμεύσεως που αναλαμβανει, ώστε να μπορεί να υπολογίσει εκ των προτέρων, μεταξύ άλλων, το συνολικό κόστος του δανείου.
Καθόσον αφορά ειδικότερα ρήτρα προβλέπουσα τοκισμο ενυποθηκου δανειου με κυμαινόμενο επιτόκιο, η απαίτηση αυτή επιβάλλει, όχι μόνον να είναι η οικεία ρήτρα κατανοητή για τον καταναλωτή από τυπικής και γραμματικής απόψεως, αλλά και να δύναται ο μέσος καταναλωτής, ο οποίος έχει τη συνήθη πληροφόρηση και είναι ευλόγως επιμελής και συνετός, να κατανοήσει τη συγκεκριμένη λειτουργία του τρόπου υπολογισμού του εν λόγω επιτοκίου και, συνεπώς, να αξιολογήσει, βάσει σαφών και κατανοητών κριτηρίων, τις δυνητικά σημαντικές οικονομικές συνέπειες μιας τέτοιας ρήτρας για τις χρηματοπιστωτικές του υποχρεώσεις. Ειδικοτερα, τα κύρια στοιχεία σχετικά με τον υπολογισμό του δείκτη αναφοράς πρέπει να είναι δημοσιευμένα και ευχερώς προσβάσιμα. Εναπόκειται στο αιτούν δικαστήριο να εξακριβώσει αν η απόκτηση των εν λόγω πληροφοριών είναι ευχερης για τον μέσο καταναλωτή σε κάθε κρινομενη υπόθεση. Τούτο δεν συντρέχει, αν η αποκτηση των πληροφοριών προϋποθέτει την ανάληψη ενεργειών οι οποίες, ως εμπίπτουσες ήδη στο πεδίο της νομικής έρευνας, δεν μπορούν ευλόγως να αναμένονται από τον μέσο καταναλωτή.
Επιμέλεια, παρατηρήσεις
Ελένη Τζούλια, Δρ. Νομικής-Δικηγόρος
