Κ. Κατσανδρή: Τα δικαιώματα των ψυχικά ασθενών

ΤΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΩΝ ΨΥΧΙΚΑ ΑΣΘΕΝΩΝ

Της Κάτιας Κατσανδρή, Δικηγόρου, ΠΜΣ Ποινικών Επιστημών ΕΚΠΑ

Οι ψυχικά πάσχοντες αποτελούν μια εξαιρετικά ευαίσθητη κοινωνική ομάδα και σίγουρα από τις πλέον παρεξηγημένες έως και δακτυλοδεικτούμενες. Δεδομένο αποτελεί ότι «μέλη» της κοινωνικής αυτής ομάδας παραμένουν άγνωστα καθώς, τόσο οι ίδιοι όσο και οι οικείοι τους,  δεν έχουν αναγνωρίσει ή αρνούνται να αναγνωρίσουν ότι «νοσούν».

 Αντιθέτως οι εξακριβωμένα ψυχικά νοσούντες δέχονται μέχρι και σήμερα διακρίσεις σε βάρος τους αφού η κοινωνία είναι παντελώς ανώριμη και αμαθής σε ζητήματα ψυχικών ασθενειών. Η εικόνα του «τρελού» του ατόμου που φορά ένα άτομο με ζουρλομανδύα κλειδωμένο σε ένα μονόχρωμο δωμάτιο είναι οι μοναδικές που ανασύρει ο καθής στο άκουσμα της ύπαρξης ενός ψυχικά ασθενούς.

Η πολιτική για την ψυχική υγεία θα πρέπει να προάγει τα πρωταρχικής αξίας δικαιώματα των ασθενών όπως η ισότητα και η εξάλειψη διακρίσεων, το απαραβίαστο της προσωπικής ζωής, την αυτονομία, τη σωματική ακεραιότητα, το δικαίωμα πληροφόρησης και συμμετοχής, την ανεξιθρησκία, το δικαίωμα του συνέρχεσθε και της ελεύθερης κίνησης.

Τα συγκεκριμένα δικαιώματα πολλές φορές αγνοούνται, δεν εφαρμόζονται, με την υιοθέτηση στερεοτύπων και συμπεριφορών, οι οποίες δεν απαντώνται μόνο στο γενικό πληθυσμό, αλλά, σε ορισμένες περιπτώσεις διαπερνούν τις γραμμές των επαγγελματιών που δραστηριοποιούνται στην παροχή υπηρεσιών ψυχικής υγείας και των αντίστοιχων μέτρων πολιτικής. Οι στερεοτυπικές στάσεις αποτυπώνονται με διάφορους τρόπους όπως είναι η κατηγοριοποίηση (τα άτομα με προβλήματα ψυχικής υγείας γίνονται αντιληπτά σαν να είναι όλα ίδια με συνέπεια να αντιμετωπίζονται τα ατομικά τους χαρακτηριστικά κατά τρόπο εξισωτικό), η αποπροσωποποίηση (τα άτομα με ψυχικές διαταραχές γίνονται αντιληπτά σαν να μην έχουν χαρακτηριστικά όπως η σκέψη, η συγκίνηση, η επιθυμία, η προσωπικότητα, τα δικαιώματα), η υποβάθμιση (οι ψυχικά ασθενείς εκλαμβάνονται ως «κατώτεροι», στάση αμυντική προκειμένου να παρασχεθεί λογική αιτιολόγηση για τον κοινωνικό αποκλεισμό που οι τελευταίοι υφίστατο) και η επικινδυνότητα (οι ψυχικά ασθενείς εκλαμβάνονται στο σύνολο τους ως άτομα επικίνδυνα για τους άλλους και τον εαυτό τους, άλλος ένας λόγος για τον αποκλεισμό τους). Τα στιγματιζόμενα από το νόμο άτομα (όπως είναι η πρώην ψυχικά ασθενείς) συνεχώς βιώνουν μία ματαίωση κάτι που οδηγεί στην περιθωριοποίηση αυτών. Η απόκλιση δεν αναφέρεται μόνο σε αντικανονικές συμπεριφορές αλλά και σε άτομα τα οποία διαθέτουν κάποια χαρακτηριστικά διαφορετικά από αυτά που έχουμε συνηθίσει. Τα στίγματα αυτά επηρεάζουν αρνητικά τους κοινωνούς σχετικά με τα άτομα που τα φέρουν. Ιδιαίτερα χαρακτηριστικά (αρνητικά) αποτελούν σωματικές μειονεξίες, χαρακτηρολογικές ιδιομορφίες, καθώς και διάφορες ψυχικές διαταραχές όπως εξαρτήσεις και αυτοκαταστροφικότητα.

Οι παραπάνω στερεοτυπικές στάσεις δημιουργούν τις συνθήκες για την ανάπτυξη φαινομένων κοινωνικού αποκλεισμού-ρατσισμού, ο οποίος εμφανίζεται με τις ακόλουθες μορφές: Απορριπτικός, στην περίπτωση κατά την οποία υποδεικνύεται η απομάκρυνση μιας ομάδας και η επιτήρηση της, εφόσον αποκλίνει από τα «κοινώς αποδεκτά» κοινωνικά μέτρα με τρόπο που προκαλεί φόβο ή είναι ανεπιθύμητη και «Καλοπροαίρετος», στην περίπτωση κατά την οποία η απομάκρυνση μιας ομάδας υποδεικνύεται ως αναγκαία «για το δικό της όφελος».

Τα δικαιώματα των ψυχικά ασθενών

Δέον να γίνει λόγος για την εξαιρετικά σημαντικό νομικό βήμα προστασίας των δικαιωμάτων των ψυχικά πασχόντων απετέλεσε η απόφαση 46/119  της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών σε σχέση με την Προστασία των Προσώπων με Ψυχική Νόσο και τη Βελτίωση της Φροντίδας για την Ψυχική Υγεία, που υιοθετήθηκε στις 17 Δεκεμβρίου 1991.

Στην ως άνω απόφαση ορίζεται ένα σύνολο βασικών δικαιωμάτων που θεωρούνται διεθνώς απαραβίαστα και συσχετίζονται με προηγούμενα συναφή γενικότερου ενδιαφέροντος διακηρύξεις και σύμφωνα για την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, όπως είναι η Οικουμενική Διακήρυξη των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, το Διεθνές Σύμφωνο για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα, το Διεθνές Σύμφωνο για τα Οικονομικά, Κοινωνικά και Πολιτιστικά Δικαιώματα, τα οποία συνιστούν ως σύνολο το Διεθνή Χάρτη Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.

Οι ψυχικά πάσχοντες πρέπει να απολαμβάνουν το σύνολο των ατομικών ελευθεριών και δικαιωμάτων, ο δε περιορισμός αυτών θα πρέπει να υπόκειται σε σαφείς νομικές προϋποθέσεις (προστασία της υγείας ή της ασφάλειας του ίδιου του ψυχικά ασθενή ή τρίτων ή για την προστασία της δημόσιας υγείας, τάξης και ασφάλειας ή ηθικής και των βασικών δικαιωμάτων και ελευθεριών των άλλων).

Τα ειδικότερα δικαιώματα των ψυχικά ασθενών

Προβλέπεται πληθώρα δικαιωμάτων των ψυχικά πασχόντων, τα οποία ακολουθούν παρακάτω. Δικαιώματα όμως που έως και σήμερα δεν εφαρμόζονται εξ ολοκλήρου.

Το δικαίωμα στην αξιοπρεπή περίθαλψη (εκών ή άκων)

Αποτελεί δικαίωμα κάθε προσώπου για το οποίο γίνεται διάγνωση ψυχικής νόσου, να αποταθεί τους φορείς παροχής υπηρεσιών ψυχικής υγείας λαμβάνοντας υπηρεσίες επιστημονικά και ιατρικά είναι πλέον κατάλληλες για την ασθένεια του.

            Η προαναφερθείσα υιοθέτηση του στίγματος, το οποίο συνοδεύει την ψυχική ασθένεια ισοδυναμεί με στέρηση του βασικού δικαιώματος πρόσβασης στην περίθαλψη και στις κατάλληλες υπηρεσίες.

            Το δικαίωμα της περιθάλψεως ενός ασθενούς σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να λάβει χώρα σε μονάδες ψυχικής υγείας συγκεντρωτικές, γραφειοκρατικές , απρόσωπες και αποστασιοποιημένες από τον ασθενή, αλλά από αποκεντρωμένες μονάδες, εξοπλισμένες και στελεχωμένες  κατάλληλα που αντιμετωπίζουν τον ασθενή εξατομικευμένα ως μοναδική προσωπικότητα και φορέα αξιοπρέπειας και όχι ως απρόσωπη μονάδα μεταξύ πολλών ομοίων.

            Κατά συνέπεια αποτελεί καθήκον των υπηρεσιών ψυχικής υγείας να είναι προσιτές στους πολίτες που τις έχουν ανάγκη (εγγύτητα στον τόπο διαμονής, ωράριο λειτουργίας των υπηρεσιών και το βασικότερο όλων  καταπολέμηση των προκαταλήψεων και του στίγματος  που χαρακτηρίζουν τις υπηρεσίες ψυχικής υγείας).

            Η περίθαλψη διακρίνεται σε εκούσια (από τον ίδιο τον πάσχοντα) και σε ακούσια (άνευ συναινέσεως του πάσχοντα).

            Ειδική κατηγορία ακούσιας περίθαλψης αποτελεί και ο εγκλεισμός σε θεραπευτικό κατάστημα ποινικών παραβατών σύμφωνα με τα άρθρα 69 και 70 ΠΚ , η οποία θα μπορούσαμε να πούμε λειτουργεί συγκαλυμμένα σαν στερητική της ελευθερίας ποινή του ποινικού παραβάτη.

            Στην περίπτωση τόσο της εκούσιας όσο και της ακούσιας νοσηλείας ο πάσχων δικαιούται ιατρικής, παραϊατρικής και νοσηλευτικής φροντίδας σε συνθήκες καλής διαμονής. Επιπροσθέτως, ο πάσχων δικαιούται αναγνωρισμένης και επιστημονικά τεκμηριωμένης χρήσης θεραπευτικών μεθόδων και φαρμακευτικών αγωγών.

            Γι΄αυτό και κάθε ασθενής έχει δικαίωμα σε υπηρεσίες υγείας, οι οποίες εμπεριέχουν τον πλέον ελάχιστο κίνδυνο για τη γενική κατάσταση της υγείας του.

            Επιπλέον, ο ψυχικά πάσχοντας έχει δικαίωμα στην επιλογή της θεραπείας του και την έκφραση της συναίνεσης του σε αυτή.

            Άλλο δικαίωμα του ψυχικά πάσχοντα, και συγχρόνως υποχρέωση των επαγγελματιών ψυχικής υγείας, αποτελεί ο σεβασμός της προσωπικότητας του ψυχικά πάσχοντα.  Ανεξάρτητα από την σοβαρότητα της νόσου, απαιτείται η αποφυγή θεραπευτικών μεθόδων που απομακρύνουν τον ασθενή από τους υπολοίπους κοινωνούς και τον τόπο διαμονής του και η εφαρμογή μεθόδων βίαιων μηχανικών περιορισμών που διαρκούν για μεγάλο χρονικό διάστημα και επιφέρουν κακώσεις και βλάβες της σωματικής του υγείας, η νοσηλεία σε συνθήκες κακής σωματικής ή χωρικής υγιεινής, διατροφής, ένδυσης και υπόδησης. Οι επαγγελματίες ψυχικής υγείας (όπως οι γιατροί και οι νοσηλευτές), οι οικογένειες των ασθενών και ευρύτερες κοινωνικές ομάδες, οφείλουν να εντάξουν στις όποιες δικές του διεκδικήσεις και τη διεκδίκηση και προάσπιση των δικαιωμάτων των ψυχικά ασθενών, των δικών τους ανθρώπων, ιδιαίτερα σε ότι αφορά το δικαίωμα του σεβασμού της προσωπικότητας αυτών.

            Όλα τα προαναφερθέντα ισχύουν καταρχήν  και για την ακούσια νοσηλεία. Δέον να επισημανθεί ότι η ακούσια ψυχιατρική νοσηλεία αποτελεί εξαίρεση στην αρχή ότι ουδείς υποβάλλεται σε ιατρικές πράξεις χωρίς τη συναίνεσή του και εκ του λόγου αυτού διακυβεύονται τα σημαντικά αγαθά της προσωπικής ελευθερίας και της ανθρώπινης αξιοπρέπειας γενικότερα.

Το δικαίωμα στην ισότητα

            Η αρχή της ισότητας επιβάλλει την ίση μεταχείριση προσώπων που για λόγους υγείας αντιμετωπίζουν τον κοινωνικό αποκλεισμό.

            Απόρροια της αρχής της ισότητας αποτελεί η υποχρέωση των επαγγελματιών ψυχικής υγείας να συμπεριφέρονται σε όλους τους ασθενείς που προστρέχουν εκούσια ή ακούσια στην υποστήριξή τους ισότιμα και κατ’ εφαρμογή των αναγνωρισμένων μεθόδων ψυχοκοινωνικής αποκατάστασης, ανεξάρτητα από τα ειδικότερα χαρακτηριστικά τους, όπως η οικονομική κατάσταση, η κοινωνική θέση, η φυλετική καταγωγή, η θρησκευτική πίστη και το μορφωτικό επίπεδο.

            Οι επαγγελματίες ψυχικής υγείας υποχρεούνται να προασπίζουν το δικαίωμα των ψυχικά ασθενών στην ισότητα, υιοθετώντας την αρχή της ίσης μεταχείρισης.

            Η παραβίαση της αρχής της ισότητας πλήττει ευθέως το δικαίωμα της προσωπικότητας και γεννά υποχρέωση προς αποζημίωση, αφού σύμφωνα με την Νομολογία των δικαστηρίων μας συνιστά αδικοπραξία.

Το δικαίωμα στην ενημέρωση

            Η ενημέρωση του ψυχικά ασθενούς καθώς και συγγενικού του περιβάλλοντος αυτού για την κατάσταση της υγείας του και την  ψυχοφαρμακευτική αγωγή που πρέπει να λάβει αποτελεί βασικό δικαίωμα του ιδίου και μία εκ των βασικών υποχρεώσεων των επαγγελματιών ψυχικής υγείας.

            Σε κάθε περίπτωση εξέτασης ή νοσηλείας (εκούσιας ή ακούσιας) ο ψυχικά πάσχοντας έχει δικαίωμα στην ενημέρωσή για την κατάσταση της υγείας του, η οποία πρέπει να γίνεται κατά τρόπο σαφή και κατανοητό από αυτόν. Επιπλέον, η χορήγηση γραπτών γνωματεύσεων και συμβουλών απορρέει άμεσα εκ του δικαιώματος του αυτού. Το δικαίωμα στην ενημέρωση συμπεριλαμβάνει επίσης την ενημέρωση του ασθενούς καθώς και των συγγενών αυτού για τα δικαιώματα του.

            Στις περιπτώσεις που οι οδηγίες του θεράποντος ιατρού προτείνουν τη λήψη φαρμάκων αυτή θα πρέπει αν γνωστοποιείται, όχι με τη μορφή απειλής αλλά  με τρόπο που να συμπεριλαμβάνει την ενεργή συνεργασία του πάσχοντα στη θεραπεία του. Τέλος, η ενημέρωση του ασθενούς καθώς και της οικογένειας αυτού είναι απαραίτητη για την εξασφάλιση της συγκατάθεσης αμφότερων στη θεραπεία.

Το δικαίωμα στην προστασία των προσωπικών δεδομένων

            Η προστασία των προσωπικών δεδομένων του ψυχικά ασθενούς αποτελεί βασική νομική υποχρέωση των επαγγελματιών ψυχικής υγείας. Η εξέλιξη της τεχνολογίας στη σύγχρονη εποχή και οι δυνατότητες επεξεργασίας προσωπικών δεδομένων, έχουν καταστήσει πλέον τη διαφύλαξη του ιατρικού απορρήτου και των προσωπικών δεδομένων που αφορούν την ψυχική υγεία κάθε προσώπου, τα οποία υπάγονται στην κατηγορία των ευαίσθητων προσωπικών δεδομένων, ως ιδιαίτερη νομική υποχρέωση των επαγγελματιών ψυχικής υγείας, όπως είναι οι ψυχίατροι, οι νομικοί, οι ψυχολόγοι, οι κοινωνικοί λειτουργοί, κ.ο.κ.).

            Κατ’ εξαίρεση σε κάποιες περιπτώσεις  μεμονωμένα επιτρέπεται η άρση του ιατρικού απορρήτου. Στις προαναφερθείσες περιπτώσεις αυτές απαιτείται να συντρέχει κίνδυνος για τη ζωή του ασθενή ή τη ζωή άλλων, γεγονός που δύναται να κρίνει μόνο ο  επαγγελματίας ψυχίατρος. Ακόμη όμως και στις περιπτώσεις αυτές ο επαγγελματίας οφείλει να έχει ενημερώσει πρωτίστως τον ασθενή για τις ενέργειες που πρόκειται να πράξει.

Εκ των παραπάνω, προκύπτει ένα πλέγμα υποχρεώσεων των επαγγελματιών ψυχικής υγείας που συνδέεται μεν με την τήρηση του απορρήτου εκ μέρους τους, αλλά και με την υποχρέωσή αυτών να γνωστοποιούν στους ψυχικά ασθενείς νομική (αλλά και ηθική) τους αυτή υποχρέωση.

Το δικαίωμα στην αποκατάσταση

Είναι έκδηλο ότι στη δύσκολη περίοδος που διανύει η οικονομία μας, τα άτομα με ψυχικά προβλήματα, έχουν πολλές δυσκολίες στην κοινωνικοοικονομική τους επανένταξη.

Η παρούσα οικονομική κατάσταση σε συνδυασμό με το στίγμα που αντιμετωπίζουν τα άτομα με προβλήματα ψυχικής υγείας δημιουργούν αναγκαιότητα για την άμεση λήψη ουσιαστικών και αποτελεσματικών μέτρων που θα υποβοηθούν την ψυχοκοινωνική τους αποκατάσταση.

Η Ψυχοκοινωνική Αποκατάσταση στοχεύει στο να βοηθά τα άτομα  με προβλήματα ψυχικής υγείας να απολαμβάνουν πλήρως το σύνολο των δικαιωμάτων τους, όπως αυτά απορρέουν από τα διεθνή κείμενα και την εθνική νομοθεσία.

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, η ψυχοκοινωνική αποκατάσταση αποτελεί μια διαδικασία η οποία ενισχύει τις ευκαιρίες στα άτομα που αντιμετωπίζουν προβλήματα ψυχικής υγείας να επιτύχουν ένα όσο το δυνατό καλύτερο επίπεδο ανεξάρτητης λειτουργίας τους στην κοινότητα. Η ψυχοκοινωνική αποκατάσταση συνεπάγεται τόσο τη βελτίωση των ικανοτήτων των ατόμων όσο και την εισαγωγή αλλαγών στο ευρύτερο περιβάλλον, ώστε να δημιουργηθούν οι συνθήκες για μια ποιοτική ζωή για ανθρώπους που έχουν βιώσει μια ψυχική διαταραχή. Στόχο της ψυχοκοινωνικής αποκατάστασης αποτελεί η ανάπτυξη του καλύτερου δυνατού επιπέδου λειτουργικότητας των ατόμων, αλλά και η μείωση των προβλημάτων που προέρχονται είτε από την ψυχική νόσο είτε από τον κοινωνικό περίγυρο. Βασικό λοιπόν στόχο της ψυχοκοινωνικής αποκατάστασης αποτελεί η μείωση του στίγματος και των διακρίσεων σε βάρος των ψυχικά πασχόντων καθώς και η προαγωγή της ισότητας και των ευκαιριών αυτών.

Έμπρακτη εφαρμογή των αρχών της ψυχοκοινωνικής αποκατάστασης στην χώρα μας και βασικό μηχανισμό επαγγελματικής αποκατάστασης των ψυχικά ασθενών, ρητά προβλεπόμενο και ρυθμιζόμενο από το ισχύον θεσμικό πλαίσιο (άρθρο 12 του Ν. 2716/1999 για την ψυχική υγεία), αποτελούν οι Κοινωνικοί Συνεταιρισμοί Περιορισμένης Ευθύνης (Κοι.Σ.Π.Ε.), οι οποίοι έχουν διττό χαρακτήρα καθώς λειτουργούν ως Μονάδα Ψυχικής Υγείας και ως κοινωνική επιχείρηση ταυτόχρονα.

Το δικαίωμα στη ζωή στην κοινότητα

            Για την εφαρμογή πολιτικών αποϊδρυματισμού και καταπολέμησης του στίγματος ενός ψυχικά ασθενούς ατόμου, το δικαίωμα στην ζωή στην κοινώτητα αποτελεί ειδικότερη μορφή.

Η κατάργηση των ιδρυμάτων, ως τα γνωρίζουμε σήμερα, για τη φροντίδα των ψυχικά ασθενών και η προοδευτική εκκένωση των χώρων αυτών από τα άτομα που ήδη νοσηλεύονται εκεί, καθώς και η ταυτόχρονη ανάπτυξη δομών στην κοινότητα με στόχο τη θεραπεία των ψυχικά ασθενών και την αποφυγή της μακροχρόνιας νοσηλείας ατόμων που μπορεί να εκκολάψουν το φαινόμενο του ιδρυματισμού, ορίζεται ως αποϊδρυματισμός ή αποασυλοποίηση.

Το δικαίωμα στη ζωή στην κοινότητα σημαίνει ότι ο ψυχικά ασθενής δύναται να ασκεί το τελεολογικό δικαίωμα του στην διατήρηση κατοικίας και παραμονής σε αυτήν. Αν δεν υπάρχει η δυνατότητα αυτή,  ο ψυχικά ασθενής μπορεί να κάνει χρήση στεγαστικών δομών και παράλληλης υποστήριξης στον ευρύτερο κοινωνικό χώρο με την εξασφάλιση αξιοπρεπών συνθηκών καθημερινής ζωής. Ως στεγαστικές δομές θεωρούνται οι ξενώνες (βραχείας, μέσης και μακράς διάρκειας παραμονής), τα οικοτροφεία και τα προστατευόμενα διαμερίσματα.

Το ως παραπάνω δικαίωμα, το οποίο σαφώς αναγνωρίζεται επιστημονικά και νομοθετικά, κατά την άσκηση του συνδέεται με την ταυτόχρονη διεκδίκηση της λήψης συγκεκριμένων μέτρων εκ μέρους του Κράτους που έχει την ευθύνη για την παροχή υπηρεσιών ψυχικής υγείας με σκοπό την πρόληψη, διάγνωση, θεραπεία και ψυχοκοινωνική αποκατάσταση. Με αυτό νοείται ότι το Κράτος – διατηρώντας τη γενική ευθύνη για την οργάνωση και υποστήριξη της εφαρμογής προγραμμάτων ψυχοκοινωνικής αποκατάστασης, στα οποία εσωκλείεται  και η λειτουργία στεγαστικών δομών στο ευρύτερο οικιστικό περιβάλλον της κοινότητας, όπου οι ένοικοι διαμορφώνουν τον κύκλο των καθημερινών δραστηριοτήτων τους με επίκεντρο το οίκημα που στεγάζει τη δομή και την ευρύτερη περιοχή στην οποία εντάσσεται, έχει επιτακτική υποχρέωση υποστήριξης των δομών αυτών και της ανάσχεσης των αντιστάσεων που προβάλλονται στις δομές αυτές από κατοίκους, φορείς ή και την Τοπική Αυτοδιοίκηση μερικές φορές, αντιστάσεων που έχουν τις ρίζες τους στο στίγμα και τις προκαταλήψεις.

Προϋπόθεση αποτελεί η δημιουργία ισχυρών κοινωνικών συμμαχιών, η καταπολέμηση του στίγματος και των προκαταλήψεων για την επικινδυνότητα της εγκατάστασης των ψυχικά ασθενών στην κοινότητα.

Δεδομένο αποτελεί ότι οι προκαταλήψεις και ο στιγματισμός απέναντι στους ψυχικά ασθενείς στηρίζονται σε αντιεπιστημονικές θεωρήσεις περί «ανιάτου» των ψυχικά ασθενών και επικινδυνότητας, βίαιης συμπεριφοράς και επιθετικότητας των προσώπων που έχουν ανάγκη ψυχοκοινωνικής αποκατάστασης και τις περισσότερες φορές υποκρύπτουν τα ιδιοτελή συμφέροντα της μικροϊδιοκτησίας και της με κάθε τρόπο αξιοποίησής της.

Η κρατική μέριμνα απαιτείται να είναι διαρκής για την καταπολέμηση του στίγματος και των προκαταλήψεων για την ψυχική υγεία, καθώς και καθημερινή υποχρέωση των επαγγελματιών ψυχικής υγείας, αλλά και δικαίωμα και απαίτηση των ψυχικά ασθενών.

Το δικαίωμα στη διεκδίκηση αξιώσεων

            Τα επιμέρους δικαιώματα των ψυχικά πασχόντων προστατεύονται από τις διατάξεις του Συντάγματος 1975/1986/2001 και απορρέουν από τη διάταξη του άρθρου 5 του Συντάγματος όπου ορίζεται ότι  καθένας έχει δικαίωμα στην προστασία της υγείας και της γενετικής του ταυτότητας.

Δέον να αναφερθεί ότι θα πρέπει οι ψυχικά ασθενείς και οι οικογένειές τους να ενθαρρύνονται στη διεκδίκηση μέτρων πολιτικής που συμβάλλουν στην παγίωση και ενίσχυση των δικαιωμάτων τους.

Τα δικαιώματα αυτά αλλά και η προστασία τους σχετίζεται με την εκ μέρους του Κράτους και των λοιπών φορέων άσκησης δημόσιας εξουσίας εκπλήρωσης των υποχρεώσεών τους να παρέχουν με συγκεκριμένα μέτρα, μέσα και πολιτικές κάθε αναγκαία εγγύηση ανεμπόδιστης άσκησής τους και σε κάθε περίπτωση σύγκρουσης ή διαφωνίας, αυτή να επιλύεται υπέρ του δικαιώματος. Δεδομένου μάλιστα του ότι οι συνταγματικές διατάξεις για τα δικαιώματα αποτελούν κατευθυντήρια διάταξη με την οποία απευθύνεται συνταγματική εντολή προς τον κοινό νομοθέτη για τη λήψη μέτρων, είναι επιβεβλημένο οι άμεσα ενδιαφερόμενοι (ψυχικά ασθενείς και οι οικογένειές τους) όπως και αυτοί που τους επικουρούν στη μεγάλη προσπάθεια της ψυχοκοινωνικής τους αποκατάστασης να ασκούν το δικαίωμα της διεκδίκησης στη λήψη συγκεκριμένων μέτρων και πολιτικών που παγιώνουν καταστάσεις αποτελεσματικής εφαρμογής των επιμέρους δικαιωμάτων τους.

Εν κατακλείδι, θα πρέπει να τονισθεί η σημασία στήριξης των ψυχικά νοσούντων καθολικά από σύσσωμη την κοινωνία. Οι ψυχικά ασθενείς, δεν είναι άτομα που φέρουν μεταδοτικές ασθένειες που μπορούν να βάλλουν την δημόσια υγεία, επίσης οι ψυχικές ασθένειες έχουν ποικίλες αιτίες και προελεύσεις, συνεπώς ο καθής εξ ημών μπορεί να νοσήσει, είναι λοιπόν προφανές ότι είναι επιβεβλημένη η στήριξη και ο σεβασμός σε οιοδήποτε πρόσωπο που νοσεί. Δικαιώματα και υποχρεώσεις υφίστανται για άπαντες τους πολίτες ενός κράτους και είναι ζήτημα κοινωνικής ευθύνης η περιφρούρηση και μη καταστρατήγηση τους.

 

 
Θυμηθείτε κι αυτά
prev next

Πριν φύγετε

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *