Παραμένει καταναλωτής έναντι εταιρίας κοινοχρήστων ο κατ’ οίκον εργαζόμενος

Επιμέλεια – Παρατηρήσεις: Ελένη Θ. Τζούλια, Δρ. Νομικής – Δικηγόρος

Μια πολύ ενδιαφέρουσα απόφαση για το δίκαιο προστασίας του καταναλωτή εξέδωσε την 27.10.2022 το ΔΕΕ. Στα πλαίσια της υπόθεσης C-485/21, το Δικαστήριο κλήθηκε συγκεκριμένα να κρίνει εάν η Οδηγία 93/13/ΕΟΚ για τις καταχρηστικές ρήτρες των συμβάσεων που συνάπτονται με καταναλωτές, εφαρμόζεται σε σύμβαση μεταξύ, αφενός, εταιρίας διαχείρισης και συντήρησης πολυκατοικιών και, αφετέρου, ιδιοκτήτη διαμερίσματος σε πολυκατοικία επί της οποίας έχει συσταθεί οριζόντια ιδιοκτησία, καθώς και της γενικής συνέλευσης των συνιδιοκτητών ή της ένωσης ιδιοκτητών της εν λόγω πολυκατοικίας.

Σύμφωνα με το ΔΕΕ, εφόσον ο ιδιοκτήτης δεν χρησιμοποιεί το συγκεκριμένο διαμέρισμα για σκοπούς που εμπίπτουν αποκλειστικά στην επαγγελματική του δραστηριότητα, πρέπει, καταρχήν, να θεωρηθεί ότι ενεργεί στη σύμβαση αυτή ως «καταναλωτής» (σκ. 27). Ειδικότερα, δεν μπορεί να αποκλειστεί από το πεδίο εφαρμογής της έννοιας του «καταναλωτή» η περίπτωση κατά την οποία ένα φυσικό πρόσωπο χρησιμοποιεί το διαμέρισμα που αποτελεί την προσωπική κατοικία του και για επαγγελματικούς σκοπούς, όπως, λόγου χάρη, στο πλαίσιο έμμισθης τηλεργασίας ή ασκήσεως ελευθέριου επαγγέλματος (σκ. 32).

Από την άλλη, η γενική συνέλευση συνιδιοκτητών αποτελεί ένωση προσώπων χωρίς νομική προσωπικότητα και όχι φυσικό πρόσωπο. Συνεπώς δεν εμπίπτει στην έννοια του καταναλωτή, όπως αυτή ορίζεται παγίως στο Ενωσιακό δίκαιο ως αναφερόμενη σε “κάθε φυσικό πρόσωπο το οποίο ενεργεί για λόγους που δεν εμπίπτουν στην εμπορική, επιχειρηματική, βιοτεχνική ή ελευθέρια επαγγελματική του δραστηριότητα”. Παρόλα αυτά, σε εθνικό επίπεδο, η Οδηγία 93/13/ΕΟΚ μπορεί να εφαρμόζεται αναλογικά σε τέτοιες οντότητες, όταν αυτές συναλλάσσονται με φυσικά ή νομικά πρόσωπα που εμπίπτουν στην έννοια του εμπορευόμενου (σκ. 34). Εν προκειμένω δεν αμφισβητείται, ότι η εταιρία διαχειρίσεως συναλλάσεται με τους ιδιοκτήτες διαμερισμάτων στα πλαίσια των επαγγελματικών της δραστηριοτήτων και ως εκ τούτου προσλαμβάνει την ιδιότητα του εμπορευομένου (σκ. 29).

Σχόλιο: Η παραπάνω απόφαση συνεισφέρει στην προβληματική των συμβάσεων “διττού σκοπού”, αυτών δηλ. που εξυπηρετούν εν μέρει ιδιωτικές και εν μέρει επαγγελματικές ανάγκες για ένα πρόσωπο. Σύμφωνα με την ισχύουσα Ενωσιακή νομοθεσία για την προστασία του καταναλωτή (βλ. αιτ. σκ. 17 Οδηγίας 2011/83/ΕΕ, αλλά και 16 Οδηγίας 2019/770 και 22 Οδηγίας 2019/771), τέτοιες συμβάσεις μπορούν να υπόκεινται στο καταναλωτικό δίκαιο στις έννομες τάξεις των κρατών μελών, εφόσον εξυπηρετούν “ιδίως” ιδιωτικούς σκοπούς. Αντιστρόφως, συμβάσεις που συνάπτονται κατά κύριο για σκοπούς επαγγελματικούς, δεν είναι καταναλωτικές. Με τη σχολιαζόμενη απόφαση το ΔΕΕ δείχνει να παρεκκλίνει από τους κανόνες αυτούς, ειδικά καθόσον αφορά συμβάσεις για ιδιοκτησίες, όπου ασκείται κατ’ οίκον απασχόληση προσωρινά ή μόνιμα. Για να απολέσουν οι συμβάσεις αυτές τον χαρακτήρα τους ως καταναλωτικές, θα πρέπει ο σκοπός εξυπηρέτησης επαγγελματικών αναγκών να είναι “αποκλειστικός” και όχι απλά “κύριος” για το συμβαλλόμενο φυσικό πρόσωπο. Με την προσέγγιση αυτή, η ΕΕ φαίνεται ότι επιχειρεί να διευθετήσει τις επιπτώσεις στην εμβέλεια του δικαίου προστασίας καταναλωτή που προκαλεί η ευρέως διαδεδομένη επαγγελματική χρήση ιδιωτικών κατοικιών από λόγους οικονομικούς (οικονομική κρίση, ευέλικτες μορφές απασχόλησης) ή υγειονομικούς (πανδημία Covid19, εξ αποστάσεως εργασία).

Μια ανάλυση της Ενωσιακής νομοθεσίας για τις συμβάσεις διττού σκοπού μπορείτε να διαβάσετε σε Τζούλια, Η εφαρμογή του δικαίου προστασίας καταναλωτή σε συμβάσεις «διττού σκοπού» (dual purpose) μετά τις Οδηγίες 2019/770 και 2019/771, ΕπισκΕΔ 2022, σελ. 53 επ.

 
Θυμηθείτε κι αυτά
prev next

Πριν φύγετε

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *